2.38 Jakie były konsekwencje reformacji?
W kierunku reformacji
Niektórzy władcy widzieli w reformacji szansę na przeciwstawienie się papieżowi i samodzielne mianowanie biskupów. W Holandii napięte relacje pomiędzy katolikami i kalwinami doprowadziły do osiemdziesięcioletniej wojny z Hiszpanią (1568-1648) oraz podziału na kalwińską północ i katolickie południe.
W państwach skandynawskich ustanowiono luterański Kościół państwowy. Katolicy byli prześladowani, a do późnych lat XIX wieku odmienne poglądy były zakazane przez obowiązujące prawo. Również w innych państwach europejskich sytuacja katolików była ponura.
Polityka i walka o wiarę szły w parze z rozprzestrzenianiem się protestantyzmu, skutkując męczeństwem i uciskiem.